„Europa Środkowa – stały element w epoce zmian” („Central Europe – a constant in a changing world”) to tytuł międzynarodowej konferencji naukowej, która odbyła się w dniach 15-16 września 2025 roku w stolicy Słowenii, Lublanie. W wydarzeniu wziął udział dyrektor Fundacji Promocji Solidarności i członek Rady Programowej Instytutu Międzymorza dr Adam Chmielecki, który wygłosił referat o tożsamości i wartościach Europy Środkowej w nauczaniu i dziedzictwie św. Jana Pawła II. Podkreślił m.in. wpływ Ojca Świętego na obalenie komunizmu w Europie Środkowej i Wschodniej, ale także znaczenie jego nauczania i pielgrzymek do poszczególnych państw na przemiany duchowe i społeczne narodów regionu. Przedstawił także działania Stolicy Apostolskiej w latach 90. XX wieku., które wzmacniały procesy niepodległościowe państw powstałych po upadku Związku Sowieckiego i rozpadzie Jugosławii.

 

– Europa Środkowa zgodna z wizją papieża Polaka to Europa chrześcijańska, w której „rzetelny i uczciwy patriotyzm”, umiłowanie własnego narodu, kultury i tożsamości, nie stoi w sprzeczności z pokojową koegzystencją i współpracą z przedstawicielami innych narodów, kultur i wyznań religijnych – podkreślił dr Adam Chmielecki.

 

Poszczególne panele konferencji poświęcone były historii, dziedzictwu kulturalnemu i tożsamości regionu, ale także kwestiom bezpieczeństwa i geopolityki, które w obecnej sytuacji międzynarodowej wybijają się na pierwszy plan.

 

Wielu uczestników podkreślało, że Europa Środkowa – jako region należący do kręgu cywilizacji zachodniej (chrześcijańskiej) – wyróżnia się na tle kontynentu przywiązaniem do wartości chrześcijańskich i zdrowego rozsądku, a także większą odpornością na ideologiczne mody. – W Europie Zachodniej bezpośrednie doświadczenie wojny i komunizmu skończyło się w 1945 roku, podczas gdy w Europie Środkowej jeszcze długo walczyliśmy z komunizmem. Między innymi dlatego jesteśmy bardziej odporni na rozmaite mody ideologiczne – podkreślał Roman Joch z Instytutu Obywatelskiego w Czechach.

 

Miro Kovač, były minister spraw zagranicznych Chorwacji powiedział, że pod wieloma względami, na przykład infrastruktury i tempa rozwoju gospodarczego, państwa Europy Środkowej wyprzedziły zachodnią część kontynentu i stały się „nową Starą Europą”, czyli miejscem, w którym dobrze się żyje i które może stać się nowym motorem rozwoju Europy.

 

Dwudniowa konferencja w Lublanie zgromadziła przedstawicieli świata nauki, polityki i kultury z Europy Środkowej – Słowenii, Chorwacji, Polski, Czech, Austrii, Węgier – a także z Włoch. Byli to głównie przedstawiciele środowisk konserwatywnych i chrześcijańsko-demokratycznych. W tym gronie znaleźli się m.in. pierwszy premier niepodległej Słowenii na początku lat 90. Alojz Peterle, były minister spraw zagranicznych Chorwacji Miro Kovač, wieloletni lider słowackiej chadecji Ján Figeľ, dyrektor Instytutu Obywatelskiego w Pradze Roman Joch, Werner Fasslabend, prezes Austriackiego Instytutu Polityki Europejskiej i Bezpieczeństwa (AIES), słoweński publicysta i działacz społeczny Andrej Lokar. Wydarzenie zorganizowały Stowarzyszenie Kultury i Sztuki KUD KDO, katolicki tygodnik „Družina”, Stowarzyszenie „Zbor za Republiko” i Stowarzyszenie na rzecz Wartości Niepodległości Słowenii (VSO).